Huizen zonder ziel

De laatste tijd raak ik lichtelijk gefascineerd door de mensen die in huizen zonder ziel wonen, en vooral door de huizen zonder ziel zelf. Wat ik onder een 'huis zonder ziel' versta, is het volgende. Een huis zonder ziel is een huis, op het platteland, precies in het midden van de grens tussen dorp en stad, dat in zijn eentje staat, na het jaar 2000 is gebouwd en wordt gekenmerkt door een puriteins gebrek aan frivoliteit en originaliteit en in stand wordt gehouden door zijn bewoners, dat vanuit de calvinistissche traditie van 'werken en niet zagen' grote bedrijven onderhouden die vlak naast hun huizen staan. Kassen endergelijke, evenals bedrijven waar ik nooit zo goed kan doorgronden wat ze precies doen, al lijken mij het sloopbedrijven. Zulke huizen worden bewoond door jonge gezinnen met twee kinderen. Meestal hebben de vaders van de bewoners het bedrijf gestart, en hebben de zonen het bedrijf zo uitgebreid dat ze plots veel geld op hun rekening hadden. In de Hollandse traditie wordt dit geld dan uitgegeven aan weinig frivool uiterlijk vertoon, zo als de televisie voor het raam in de voor de rest kale doorzon-woning wordt gezet.

Vandaag reed ik weer langs zo'n huis zonder ziel. Een lange weg er naar toe, waar vervolgens een heus terreintje was volgebouwd, afgebakend door een nutteloos haagje. Het terrein was voor de helft bedrijfsterrein. Nu heb ik op het bedrijfsterrein niet zo veel gelet, aangezien we voorbij reden. Een ander kwart was voor de tuin. De tuin bestond uit kortgeknipt gras, waarin zo'n aan de grond gelegen trampoline was ingebouwd, strikt in een passend kader, dus niet zomaar ergens in de tuin. Neen, hij lag perfect links onderin. Daarnaast was er een soort van wipkip in een soort gelijk kader, maar dan rechts. Op het laatste kwart, linksonder, stond het huis. Het huis zonder ziel. Nu vind ik modernistische architectuur prachtig, maar zelfs de lege wanden der functionalisten hebben íets van ziel, iets van betekenis. Ik vraag me oprecht af waarom de relatief rijke groep Nederlanders, die soortgelijke bedrijven hebben, massaal in dit soort huizen wonen. Ze missen de geloofwaardigheid van een echt modernistisch huis, en ze missen al helemaal de gemoedelijkheid van de oude arbeidershuizen, de huizen waarin het volk zich nog steeds massaal vertoeft. Deze zijn veel leuker om naar te kijken. Mijn zus woont in Utrecht, vlak naast zo'n volkswijk. Die mensen proppen hun huis vol met prullaria, zetten Michael Jackson poppen op de vensterbank en behangen hun huis met groen. Deze mensen lijken me aandoenlijk. Maar deze aparte groep, die een soort van middenklasse in de middenklasse is, hebben lege huizen, met inductie kookplaten, en als het jonge gezinnen betreft is de enige rommel die er ligt, plastic troep bestemd als opvoedingsmateriaal voor kinderen.

Het verschil tussen inrichting heeft mij als kind al gefascineerd. Ik verwonder me nog steeds over de huizen die ik vind in de nieuwbouwwijk in Nieuwkoop. Vroeger kwam ik wel eens langs bij een vriendinnetje. Haar huis was betegeld met een soort van grijs-gelige tegels en gemeubileerd met het soort meubels die je bij je overgrootoma vindt. De optelsom van beiden worden door mij als gruwelijk ervaren. Er hangt ook nooit iets aan kunst in zulke huizen. De huizen zonder ziel zijn volledig afgesneden van wat ooit kunst was. Doch daarom zijn ze kunst. Het zijn ontzettend interessant objecten, objecten waarom ik dolgraag een keer wil praten over de smaak van de mensen die er in wonen. Waarschijnlijk denken zij niet na vanuit de esthetica, maar vanuit de traditie en de praktijk, het geen mij het meest logische lijkt. Daarom geef ik hierbij een kleine hulde aan de Huizen zonder Ziel. Mogen jullie nog lang het Hollandse landschap verpesten en de Hollandse cultuur doordrenken met jullie calvinistische geest!